“We rijden op de snelweg naar de klimaathel met onze voet nog altijd op het gaspedaal.” (pag.7). Met dit citaat van António Guterres begint het essay. In de seculiere wereld is de hel volop aanwezig, terwijl christenen juist liever niet over de hel spreken (pag.9). Is dat laatste niet terecht? Waarom hebben mensen een hel nodig?
Deze vraag staat centraal in het essay van Arnold Huijgen. Hij werkt als hoogleraar dogmatiek aan de Protestante Theologische Universiteit. Dit essay is gebaseerd op de inaugurele oratie die hij op 1 september 2023 uitsprak bij de opening van het academisch jaar. Het essay draagt een voorlopig karakter. Hij werkt aan een uitgebreider boek met meer details en precisie (pag.13).
Om een antwoord te formuleren op de vraag waarom we een hel nodig hebben, beschrijft Huijgen eerst drie klassieke christelijke visies die ten grondslag liggen aan het idee ‘hel’. Hij geeft niet alleen de opvattingen (leer) weer, maar verduidelijkt deze ook aan de hand van concrete voorbeelden uit de toenmalige literatuur en schilderijen. Deze schilderijen zijn als afbeeldingen ook opgenomen in het essay. Als lezer krijg je hierdoor letterlijk en figuurlijk een goed beeld van welke betekenisaspecten deze visies hebben toegekend aan de hel. Dit concretiseren doet hij door heel zijn boek heen. Dit maakt het toch wel iets academische boek prettig leesbaar.
Hierna gaat hij kort in op wat de Bijbel zegt over de hel. Met de nadruk op kort. Voor diegenen die juist in dit aspect geïnteresseerd zijn: wacht op zijn boek, want hij belooft dat hij daarin uitgebreider zal ingaan op exegetische, historische en theologische discussies (voetnoot 46).
Na geschetst te hebben welke betekenis de seculiere oudheid aan de hel heeft toegekend, bespreekt hij twee recente verbeeldingen van hoe er naar de hel gekeken wordt. Hij kiest bewust voor verbeeldingen, omdat het spreken over de hel vooral in beelden gebeurt. Zijn bespreking van zowel de Netflixserie The Good Place als het boek De grote scheiding van C.S. Lewis zijn goed te volgen, ook al ken je de serie of het boek niet.
Alles overziend, vraagt hij zich af wat we missen als we de hel afschaffen. Zijn antwoord hierop is dat de wereld een hel nodig heeft om het heil ten volle te kunnen zien. Zonder hel halen we een deel van het goede nieuws uit het Evangelie. Goed nieuws dat relevant is voor de mensen, in en na het leven op aarde. Daarom pleit hij voor een nieuwe doordenking van de hel. Hij realiseert zich dat er geen sluitende theorie over de hel mogelijk is, maar er niet over nadenken is voor hem geen optie.
Juist in een tijd, waarin christenen verlegen zijn als het gaat om de hel, is dit essay zeker de moeite waard om te lezen. Of je moet willen wachten op het uitgebreide boek.
Huijgen, Arnold. Waarom de wereld een hel nodig heeft.
Utrecht: Kokboekencentrum Uitgevers. 2023. 96 pagina’s. € 14,99.
