Dit artikel is geschreven voor Uitdaging en staat in Uitdaging 445.
De Bijbel als openbaring van God
God heeft altijd vele wegen bewandeld om te spreken tot de mens. Door zijn profeten, maar Hij heeft definitief en volmaakt gesproken in zijn Zoon. In deze Zoon laat God zien wie Hij werkelijk is. In Hem schittert Gods luister en Hij is Gods evenbeeld (Hebr. 1:2). Christus is het volmaakte Woord van God, degene die God werkelijk laat zien en doet kennen (Joh.1:18). Ook door Hem en in Hem klinkt de oproep om God te leren kennen. God openbaart zich dus op vele manieren, en heel bijzonder in de Bijbel. De Bijbel is het Woord van God. Het is hierom belangrijk te onderzoeken wát Hij heeft gesproken, wat dat voor ons betekent en hoe we daarop in ons leven kunnen reageren.
De Bijbel bestuderen, overpeinzen en memoriseren
Door de Bijbel leren we God, onszelf en de wereld beter kennen. De Bijbel geeft ons richtlijnen voor een leven zoals God dat graag ziet. Vragen kunnen bijvoorbeeld zijn: wat betekent Joh.17:3 voor ons? Hoe komt een plaatselijke gemeente tot bloei? Waarom heeft God zijn Zoon gegeven? Dit zijn allemaal vragen die uitnodigen de Bijbel te bestuderen, want ze vormen een zoektocht naar kennis en begrip.
Naast de studie van de Bijbel, moedigt de Bijbel ook aan om Gods daden en woorden te overpeinzen. Gods Woord overpeinzen houdt in dat je de drie-enige God in al zijn glorie gedenkt en Hem in al zijn volheid voor ogen stelt. Psalm 77:12-14 zegt: ‘Ik denk terug aan de daden van de HEER – ja, ik denk aan uw wonderen van vroeger, overweeg elk van uw werken en houd in gedachten uw grote daden. Uw weg, God, is een heilige weg – welke god is zo groot als onze God?’
Verder is het goed teksten uit de Bijbel te memoriseren. Zo worden ze ingeprent, en landen ze steeds meer in ons hoofd en hart, zoals Deut.6 bijvoorbeeld aangeeft: ‘Houd de geboden die ik u vandaag opleg steeds in gedachten. Prent ze uw kinderen in en spreek er steeds over.
De drie vormen zorgen samen voor een mooie balans in onze Bijbelomgang. Daarom in deze Uitdaging een voorbeeld van elk van de drie manieren, om ze zelf te oefenen. In dit artikel vind je een oefenvorm bij ‘bestuderen’ en ‘overpeinzen’. In de speciale katern ’50 woorden van Jezus’ op pagina 38-63 van het tijdschrift Uitdaging kun je aan de slag met het memoriseren van Bijbelteksten. Je vindt deze uitgave van Uitdaging hier.
1) De Bijbel bestuderen
Voor onderzoek van de Bijbel zijn vele methoden voorhanden. De methode die hieronder geoefend wordt, is ‘inductief’. Dat wil zeggen: er wordt geprobeerd zoveel mogelijk zonder eigen agenda de tekst te onderzoeken, om zo te ontdekken wat de tekst zelf te zeggen heeft. De tekst wordt niet vanuit een vraag (bijvoorbeeld ‘Waar komt het kwaad in de wereld vandaan?’) bestudeerd, maar er wordt naar de tekst geluisterd (‘Op welke vraag geeft deze tekst een antwoord’?).
Met deze methode stel je in drie stappen vragen aan de tekst:
Stap 1: ontdekken/observeren: wat staat er? Goed kijken, want het antwoord staat in de tekst.
Stap 2: begrijpen/interpreteren: wat betekende dat toen? Formuleer de betekenis voor de eerste hoorders.
Stap 3: toepassen: hoe kunnen we reageren op de tekst? Zoeken naar principes in de tekst die ook voor ons belangrijk zijn en die concreet maken.
Oefening 1: De Bijbel bestuderen
Lees Psalm 1 en beantwoord de onderstaande vragen.
Stap 1) Ontdekken/observeren
- Welk contrast wordt hier geschetst?
- Hoe zie je dit contrast terug in de ‘afloop’ van elk?
- Wie is gelukkig?
- Welke opbouw zit er in de drie dingen die deze mens nalaat (niet meegaan, niet betreden, niet zitten)?
- Welke relatie is er tussen de twee dingen die deze mens wel doet?
- Hoe wordt het contrast met agrarische metaforen geschetst?
- Wat is de hoofdboodschap van de psalm?
- Stel zelf nog vijf vragen waarop het antwoord in de tekst staat.
Stap 2) Begrijpen/interpreteren
- Wat betekende ‘gelukkig zijn’ toentertijd in die cultuur?
- Je kunt je niet letterlijk dag en nacht in de wet verdiepen. Welke waarde wordt hier dan wel gecommuniceerd?
- Wat zijn spotters?
- Wat wordt er met de twee agrarische metaforen gecommuniceerd? Hoe kunnen we deze elke concretiseren?
- Psalm 1 en 2 staan niet voor niets achter elkaar. Wat zou de relatie tussen deze twee kunnen zijn?
- Stel zelf nog vijf vragen naar de betekenis van de tekst voor de eerste hoorders.
Stap 3) Toepassen
PRINCIPE / Echt geluk is voor degenen die weigeren zich te identificeren met de levensgang van de goddelozen, maar in plaats daarvan geworteld zijn in Gods woord.
Concreet: dagelijks met toewijden aan God en zijn woord door gebed en trouwe bijbellezing.
Concreet: dagelijks reflecteren op mijn keuzes van die dag; in hoeverre loop ik mee en zit ik in groepen/situaties die mij in verleiding brengen kwaad te doen, te zondigen, te spotten?
Concreet: God vragen mijn weg te beschermen, mij mensen te geven die me helpen te voeden met het goede van God.
PRINCIPE / De mens kan in deze psalm kiezen: voor de kwade weg of de goede weg.
Concreet: bij elke (grote) keus in mijn leven dit beseffen en bewust de goede weg kiezen.
PRINCIPE / Zich verdiepen in de weg is volgens deze psalm een vreugde.
Concreet: hoe vind ik manieren van omgang met de Bijbel die mij vreugde geven? Hoe kan ik daar in groeien?
Zie jij nog andere principes? Hoe kun je die concreet maken in jouw leven?
2) De Bijbel overpeinzen
In Psalm 1 lazen we over de ideale Bijbellezer. Het is iemand die zich dag en nacht verdiept in de Bijbel. Het Hebreeuwse woord dat door de NBV21 vertaald wordt met ‘zich verdiepen’, betekent letterlijk mompelen of zachtjes spreken, oftewel overpeinzen. Lectio Divina is daarvoor een hulpmiddel met vier stappen:
- lezen (lectio)
- overdenken (meditatio)
- reageren/bidden (oratio)
- rusten in Gods aanwezigheid (contemplatio)
Oefening 2: De Bijbel overpeinzen
Lees Johannes 15:1-12.
Welke woorden of zinnen raken je?
Meditatio
Reflecteer op de woorden die je raakten: waarom denk je dat juist achter deze woorden je oog bleef haken?
Neem hier enkele minuten voor. Ga als het ware de situatie van de tekst binnen – verbeeld je dat je met Jezus bij een wijngaard staat, en dat jij ‘als een rank’ naar Hem luistert.
Wat voel je?
Vraag God hoe deze woorden met jou verbonden zijn vandaag.
Oratio
Overdenk hoe je op de tekst kunt reageren naar God. Bid en/of schrijf zoals in je opkomt: je kunt God danken voor iets, of Hem ergens om vragen in connectie met de tekst en met datgene wat je hebt ontdekt bij de meditatio.
Contemplatio
Kom tot rust in Gods genadige aanwezigheid. Zit gewoon stil met je ogen dicht en stel je Gods of Jezus’ aanwezigheid voor de geest. Dit is de tijd om je stil te verwonderen in wie God is en wie jij voor Hem bent. Laat je voeden door wat je hebt gelezen en overdacht: wie is God voor jou door de tekst heen? Ben je graag in de aanwezigheid van deze God? Rust in zijn liefde voor een paar minuten.
3) De Bijbel memoriseren
Hoe mooi is het als je de woorden die God gesproken heeft echt eigen maakt door ze uit je hoofd te leren. In het speciale katern ‘50 woorden van Jezus’ (pagina 37 – 63) van Uitdaging vind je een serie teksten om uit je hoofd te leren. Hoe en waarom je dat zou doen lees je daar op pagina 38.
Meer leren?
In aanvulling op dit artikel en voor de lezers van Uitdaging bieden we je gratis toegang aan tot de online cursus ‘Persoonlijke omgang met de Bijbel’. Deze cursus is als themales onderdeel van de EC-Bijbelcursus. Aanvragen gaat eenvoudig via onderstaande knop. Nadat je de cursus hebt besteld in onze webshop, ontvang je automatisch via de mail een bevestiging en toegang tot de online cursus op ons studieportaal.
